Muhalif kimliği nedeniyle Rusya’nın güney vilayetlerine sürülen Puşkin, bu sürgün sırasında Kırım ile tanışacak ve Bahçesaray Çeşmesi onda bir hayal kırıklığı yaratacaktır.
6 Haziran 1799 yılında Moskova’da doğan Puşkin, Rus edebiyatının en önemli şairlerinden biri olmuş ve genç yaşta hayata gözlerini yummuş olmasına rağmen dünya edebiyatında kendisine sağlam bir yer edinmeyi başarmıştır. Puşkin’in en önemli eserlerinden biri olan Bahçesaray Çeşmesi, Azad Ağaoğlu’nun çevirisiyle Ötüken Neşriyat tarafından yayımlandı.
Muhalif kimliği nedeniyle Rusya’nın güney vilayetlerine sürülen Puşkin, bu sürgün sırasında Kırım ile tanışacak ve Bahçesaray Çeşmesi onda bir hayal kırıklığı yaratacaktır. Fakat Bahçesaray Çeşmesi’nin hikâyesi genç Puşkin’i derinden etkileyecek ve o dönemde sıklıkla okuduğu Byron’ın da etkisiyle Bahçesaray Çeşmesi destanını yazacaktır.
Kitap, Azad Ağaoğlu’nun uzun bir önsözü ile başlıyor. Önsözde öncelikle Puşkin’in hayatına değinen Ağaoğlu, ardından Byron’ın şairin üzerindeki tesirine değiniyor. Puşkin’in destanları ile Doğu destanları arasındaki farkları maddeler hâlinde okura sunduktan sonra şiirin tahlilini yapıyor. Bu tahliller sırasında yapmış olduğu çeviri üzerine birkaç not eklemeyi de ihmal etmiyor.
Eserde, Ağaoğlu’nun hemen ardından “İlk Baskının Önsözü” yer alıyor. Adeta mülakat havasında ilerleyen Vyazemski’nin önsözü Klasik şiir ile Romantizm akımının tartışmasına sahne oluyor.
Kitabın 1892 yılındaki baskısında yer alan çizimler yeniden çizilmiş. Böylece okuması daha da keyifli bir hâle gelen kitap aynı zamanda estetik de bir değer kazanmış. Eserin sonuna da kaynakçaya benzer bir edebiyat listesi konulmuş.
Bizler için ayrı bir değere sahip olan Bahçesaray Çeşmesi’ni böyle ciddi bir çalışma ile yayına hazırlayan Ötüken Neşriyat’ı tebrik ediyorum. Ümit ediyorum ki Puşkin’le Yüzbaşının Kızı ile tanışan gençlerimiz bundan sonra Bahçesaray Çeşmesi ile tanışma fırsatı bulur.
Çolpan Ay