Abidin Dino, sanatın tek bir dalına tutunup kalan sanatçılardan olmamıştır. O, birçok sanat dalıyla uğraşmış, resimle yetinmeyip fırçasını kenara bırakırken kimi zaman kalemini kimi zaman kamerasını eline almış adeta sanatın bir dalından diğerine koşmuştur.
Turgut Çeviker tarafından derlenip hazırlanan Abidin Dino’nun 1938-1994 yılları arasında kaleme aldığı edebiyat, sanat, politika yazıları, Abidin Dino Toplu Yazılar (1938-1994) adıyla mart ayında Everest Yayınları’ndan çıktı.
Turgut Çeviker, ressam, sanat yönetmeni, sanat ve siyaset üzerine yazılar yazan Abidin Dino’nun Kültür, Sanat ve Politika Üstüne Yazılar’ını (2000) içeren metinleri, Dino’nun isteğiyle 1980’lerde Ankara’da derlemeye başladı. Eserin ilk yayımının üzerinden on sekiz yıl geçerken Dino’nun birçok kitabı yayımlanmıştır. Çeviker ise eserin yayınlanmasının üzerinden on altı yıl geçmesiyle yeniden metinleri düzenlemiştir.
Abidin Dino Toplu Yazılar (1938-1994), Ferid Edgü’nün “Sunu”su ile başlamakta. Abidin Dino’nun farklı birçok sanat dalıyla uğraşmasını Ferid Edgü, “büyük sanatçı” saplantısı olmamasıyla ve yeteneği dolayısıyla sanki kendini insanlara karşı borçlu hisseden bir tavırla ürünlerini ortaya koyması ile açıklıyor. A. Dino’nun, İstanbul’da, Ankara’da, Adana’da Paris’te yazdığı yazıların hemen hemen toplamı bulunmaktadır. Fransızca olarak kaleme aldığı eserlerin ise birkaç tanesi çevrilerek esere dâhil edilmiş. Abidin Dino, her biri sorumluluk bilinci ile oluşmuş sanat, kültür, şiir, yazın, politika üzerine yarım asırlık süreçte kaleme aldığı bu yazıların hiçbirinde son sözü söylemiyor. Tam tersine, okuyucuyu düşünmeye ve tartışmaya çağırıyor.
Adana’da, ağabeyi Arif Dino ile geçirdiği sürgün yıllarında (1942-1945), Cumhuriyet döneminde bir sürgün yazar-çizerin, yaşamak zorunda olduğu kentin gazetesi Türksözü’nden kamuoyuna seslendiği yazıların bir toplamı olarak Murat Baycanlar tarafından yayımlanan Adana Yazıları, kültür tarihimiz açısından önemli bir eserdir. Abidin Dino Toplu Yazılar (1938-1994)’de Türksözü’nde yayımlanmış ancak Adana Yazıları’na alınmamış, Dino’nun evrak dosyaları arasından çıkan bir yazısı da yer almaktadır.
Abidin Dino Toplu Yazılar (1938-1994), yeni basımında Dino’nun toplam yirmi dört yeni yazısı esere alınmış. “Künyesiz” yazılar, Dino’nun dosyalarından kimi elyazması, kimi daktiloya çekilmiş olarak bulunmuş ve yayımlanıp yayımlanmadıkları tespit edilememiş. İlk basımda, günümüzde sözlüklere bakılmadan bilinmeyecek sözcükleri köşeli parantez içinde veren yazar bu basımda, bazıları dışında, sözcükleri yenileştirmiş.
Çeviker, “‘Cingöz Recai’den ‘Peyami Safa’ya: Açık Mektup”tan “Küllük’ Beyannemesi”ne, “Üç Boyutlu Sinema”dan, “Sinan [I] ve [II]”ye ve “Işıklara Veda”ya birbirinden değerli onlarca yazı ile Abidin Dino’yu okuruyla buluşturuyor. Uzun ve titiz bir çalışmanın ürünü Abidin Dino Toplu Yazılar (1938-1994), dönemin sanat ve siyaset ortamını Abidin Dino’nun birbirinden değerli resimleri ile bizlere sunuyor. Kâh Atatürk’e bakarak çizdiği ve Atatürk tarafından imzalanan portresi çıkıyor karşınıza kâh üstünde tavus kuşu olan bir Sebahattin Eyüboğlu kartpostalı. Turgut Çeviker, Abidin Dino’yu, çok yönlü bir sanatçıyı, anlamak ve devrin şartlarını kavramak için keyifle okunacak bir eser ortaya koymuş.
Gülsüm Kuş